itulau_fanua

Tala Fou

Le Matafaioi a Telomeres i le Matua ma le Auala e Faasaoina ai

I le sailiga o le talavou e faavavau ma le malosi, ua liliu atu ai saienitisi i se vaega ofoofogia ma le taua o lo tatou biology—telomeres.O nei "pulou" puipuia i pito o chromosomes e taua tele i le vaevaeina o sela ma le matua atoa.A o tatou matutua, e masani ona faapuupuu telomeres, e oo atu ai i le faaletonu o le sela, fulafula, ma faamai e fesootai i le matua.Ae ui i lea, o suʻesuʻega talu ai nei na faʻaalia ai auala e puipuia ma faʻaumiumi ai telomeres, ma ofoina atu ni taʻiala e faʻagesegese ai le faagasologa o le matua.

O le a le Telomeres 

Telomeres o se vaega taua o le DNA ma e iai sona sao taua i le faatumauina o le faamaoni ma le mautu o mea tau kenera.O nei pulou puipui, o loʻo tu i pito o tatou chromosomes ma e aofia ai faʻasologa DNA faifaipea, e puipuia ai le leiloa o faʻamatalaga faʻavae i le taimi o le vaevaega o sela.

Telomeres e iai sona sao taua i le faagasologa o le matua.A o tatou matutua, e faaauau pea ona vaevaeina o tatou sela, ma e faasolosolo ona faapuupuu telomere i taimi uma e vaeluaina ai se sela.A fa'apuupuu tele telomeres, latou te fa'agaoioia tali feavea'i e taofia ai le vaevaega atili ma taofia ai le toe faia o DNA leaga.O se puipuiga taua lea e tetee atu ai i le tuputupu aʻe o sela o le kanesa, aua e faʻatapulaʻaina ai le mafai ona tupu le le pulea ma le vaeluaina.

O le a le Telomeres

E le gata i lea, o le faapuupuuina o telomeres e mafai foi ona i ai se aafiaga i le faagasologa o le matua lava ia.Pe a oʻo atu telomeres i ni uumi pupuu, e oʻo atu sela i se tulaga o senescence poʻo le oti sela ma taofia le mafai ona toe faia.O le faʻapuupuu faʻasolosolo o telomeres e fesoʻotaʻi ma le matua o le telefoni feaveaʻi ma le atinaʻeina o faʻamaʻi faʻasolosolo tausaga, e aofia ai maʻi fatu fatu, maʻi suka, ma faʻamaʻi neurodegenerative.

E ui o le fa'apu'upu'u o le telomere ose faiga fa'anatura lea e tupu a'o tatou matutua, ae o nisi tulaga o le olaga ma fa'alavelave fa'alesiosiomaga e mafai ona fa'atelevaveina lenei faiga.O mea faʻapitoa e pei o le faʻalavelave faʻafuaseʻi, le lelei o meaʻai, le lava o le faʻamalositino, ulaula, ma le faʻaalia i mea oona e fesoʻotaʻi ma le faʻavaveina o le telomere faʻapuupuu, e oʻo atu ai i le matua vave ma faʻateleina le aʻafia i faʻamaʻi faʻamaʻi tausaga.

E fa'afefea ona a'afia e telomere le matua?

Telomeres o fa'asologa DNA faifaipea e fausia ai se puipui puipui i pito o chromosomes.Latou te puipuia mai le tafia o mea taua i le taimi o le vaevaeina o sela.Peitaʻi, i le faia o sela taʻitasi, e masani ona faapuupuu telomeres.O lenei faiga fa'apu'upu'u e feso'ota'i tonu lava ma le matua, a'o o'o atu sela i se tulaga e fa'apuupuu tele ai telomeres, ma fa'atupu ai le tuai o le sela ma i'u ai ina oti le sela.O le fa'apuupuu fa'asolosolo o telomeres i le vaevaeina o sela e feso'ota'i ma le faagasologa atoa o le matua o le tino.

E fa'afefea ona a'afia e telomere le matua?

A faapuupuu tele telomeres, e ulu atu sela i se tulaga e taʻua o le cellular senescence.A o faagasolo lea laʻasaga, ua lē toe mafai e sela ona vaevae ma faatupulaia, ua lē lelei, ma taʻitaʻia ai le leaga o aano ma totoga eseese.O lenei faʻaleagaina e faʻaalia i faʻamaʻi e fesoʻotaʻi ma tausaga e pei ole maʻi fatu fatu, faʻamaʻi neurodegenerative, ma le kanesa.O le mea lea, o telomeres e galue o se uati olaola e iloa ai le umi o le ola o se sela.

O le fa'apuupuu fa'asolosolo o telomeres e feso'ota'i ma le fa'aitiitia o le soifua maloloina atoa.O le umi o le telomere ua avea ma fa'ailoga taua mo le su'esu'eina o le matua o le tagata, atonu e ese mai tausaga fa'asologa.O suʻesuʻega e faʻaalia ai o tagata e pupuu telomeres e faʻateleina le lamatiaga o faʻamaʻi e fesoʻotaʻi ma tausaga, faʻaitiitia le faʻaogaina o le puipuiga ma le maualuga o le oti.

O mea e a'afia ai le fa'apu'upu'u o le telomere

●Oona: O suʻesuʻega e faʻaalia ai o le maualuga o le tino (BMI) e fesoʻotaʻi ma le umi ole telomere.O tagata ta'ito'atasi e maualuga le aofa'i ma le manava o le manava e pupuu le telomeres, e fa'ailoa mai ai e ono fa'atelevaveina le fa'atupuina o le matua ma o le umi o le telomere e pu'upu'u e ono avea ma fa'alavelave mo le fa'ateleina o le adiposity.

●Oxidative stress ma le mumū: Oona fa'ama'i e mafua mai i le le paleni i le va o ituaiga o okesene fa'afo'i (ROS) ma antioxidants e mafai ona fa'apu'upu'u le telomere.E mafai e le ROS ona fa'aleagaina le DNA telomeric, fa'aosoina le fa'agaoioia o masini toe fa'aleleia ma fa'asolosolo malie ai telomeres.O le fula e masani ona tumau ma e mafai ona faʻaauauina le faʻamaʻi faʻamaʻi ma faʻavaveina le telomere attrition.

● Soifua Maloloina o le mafaufau: Ua iloa o le soifua maloloina lelei o le mafaufau e fesoasoani tele i le soifua maloloina faaletino.E ui lava i nisi o lipoti feteʻenaʻi, e tele faʻaiʻuga e lagolagoina ai se soʻotaga i le va o le umi o le telomere puʻupuʻu ma le maualuga maualuga o le atuatuvale.E le gata i lea, o aafiaga o manu'a, atuatuvale, ma le popole e mafai ona aafia ai le umi o le telomere ma fesoasoani i le matua vave.

●O le olaga le lelei: ulaula, inupia, masaniga le lelei o taumafa, ma isi.

●Faiga fa'aletagata patino: O nisi tagata e mafai ona latou maua ni telomere pupuu, ma faʻateleina ai le faʻavaveina o le matua.

●Leai se faamalositino: O le feso'ota'iga i le va o gaioiga fa'aletino, amio nofonofo ma le umi o le telomere ua mae'a su'esu'eina

●Leai se moe

O mea e a'afia ai le fa'apu'upu'u o le telomere

E mafai faapefea ona ou puipuia lo'u telomeres ma tuai le matua?

Aoao e uiga i faʻamaoniga o le le atoatoa:

●Fa'anoanoa loto, fa'anoanoa

● Faalavelave moe

●Le lelei le faamaloloina o manu'a

●leaga manatua

●Fa'afitauli o le manava

●Papa fa'amaonia

●Leai se fia ai

Su'e pe aisea:

●Le lelei mea'ai: e masani lava ona aofia ai se mea'ai e tasi, mea'ai e leai ni mea'ai, ma le pulimia.

●Malabsorption: O nisi tulaga, e pei ole ma'i celiac ma fa'ama'i inflammatory bowel, e ono fa'aleagaina ai le fa'amago e le tino o mea'ai.

●Valaau: O nisi vailaʻau e ono faʻalavelave i le faʻaogaina poʻo le faʻaogaina o nisi meaʻai.

● Le mautu o lagona: atuatuvale, popole.

E fa'afefea ona ou fa'ateleina le serotonin fa'alenatura?

Nutrient: Puipui lau telomeres mo le soifua maloloina ma le ola umi

1. Omega-3 ga'o ga'o

Ole Omega-3 fatty acids ua maua le faʻasalalauga lautele mo le tele o faʻamanuiaga faʻalesoifua maloloina, faʻapitoa e fesoʻotaʻi ma le soifua maloloina o le fatu.Ae ui i lea, o suʻesuʻega talu ai nei o loʻo fautua mai ai o nei gaʻo taua e mafai foi ona faia se sao taua i le puipuia o telomeres.O suʻesuʻega na lolomiina i le Journal of the American Medical Association (JAMA) o loʻo faʻaalia ai o tagata e maualuga atu le maualuga o le omega-3 fatty acids i totonu o latou toto e umi atu telomeres, e taʻu mai ai se fesoʻotaʻiga i le va o nei meaʻai ma le soifua maloloina.

2. Vitamini ma Minerale

I le avea ai ma antioxidants mamana, vitamini C ma E ua lauiloa mo la latou matafaioi i le faatumauina o le soifua maloloina lautele ma le puipuia o le faʻamaʻi faʻamaʻi.E le gata i lea, o le folate ma le beta-carotene faʻapea foʻi ma minerale zinc ma magnesium e faʻaalia ai aʻafiaga lelei i le puipuia o le faʻamaʻi faʻamaʻi ma le mumū.O se suʻesuʻega na faia e le Iunivesite o Kalefonia, San Francisco, na maua ai o tagata e masani ona taumafaina maualuga maualuga o vitamini C ma E e umi atu le telomeres, ma fautua mai o nei vitamini autu e mafai ona puipuia telomeres mai le faaleagaina ma fesoasoani i le matua.

3. Polyphenols

Polyphenols o vailaʻau faʻalenatura e masani ona maua i fualaau 'aina, fualaau faisua, ma meaʻai o laʻau ua faʻaalia foi e iai se aafiaga lelei i le umi o le telomere ma le matua.O se suʻesuʻega na lomia i le American Journal of Clinical Nutrition na maua ai se fesoʻotaʻiga i le va o le maualuga o le polyphenol intake ma telomeres umi.O le fa'aopoopoina o fualaau 'aina felanulanua'i, fualaau faisua, lauti ma mea manogi i au mea'ai e mafai ona fesoasoani i le fa'ateleina o le taumafa polyphenol ma mafai ona lagolagoina le fa'asaoina o le telomere.

Nutrient: Puipui lau telomeres mo le soifua maloloina ma le ola umi

4. Resveratrol

Resveratrol, o se tuufaatasiga o loʻo maua i vine, uaina mumu ma nisi o vine, ua tosina atu i ai ona o lona malosi e tetee atu ai i le matua.E fa'agaoioia ai se enzyme e ta'ua o le Sirtuin-1 (SIRT1), e iai a'afiaga mo le tele o fa'amanuiaga fa'alesoifua maloloina, e aofia ai le puipuiga o le telomere.O suʻesuʻega a manu o loʻo faʻaalia ai e mafai e le resveratrol ona faʻateleina le gaioiga o le telomerase, o le enzyme e nafa ma le faatumauina o le umi o le telomere.E ui lava e manaʻomia nisi suʻesuʻega, e aofia ai le tele o meaʻai e tele resveratrol i au meaʻai e mafai ona fesoasoani e puipuia ma faʻasaoina telomeres.

5. Taumamafa i taumafa paleni e mauoa i antioxidants

O mea'ai e maua i le Antioxidant e mafai ona i ai se aafiaga lelei i le umi o le telomere, e fa'avae i luga o le mumu maualalo e feso'ota'i ma le maualuga o le taumafaina o fualaau 'aina fou, fualaau faisua, legumes, i'a, moa, ma fatu atoa.

 a.O vine, e aofia ai blueberries, strawberries ma raspberries, e le gata ina fiafia ai lou tofo ae e ofoina atu foi le tele o faamanuiaga tau soifua maloloina.Antioxidants i vine e fa'ate'aina ai fa'ama'i sa'oloto, fa'aitiitia le fa'ama'i fa'ama'i ma fa'aleleia le mautu o le telomere.Ma o le fua e mauoa i antioxidants, vitamini ma fiber, lea ua fesoʻotaʻi i le faʻaleleia atili o le telomere umi ma le soifua maloloina o sela.

e.E aofia ai fatuga atoa e pei o le quinoa, araisa enaena ma falaoa saito atoa i au mea'ai e mafai ona i ai se aafiaga lelei i telomeres.O nei ga'o ga'o lavelave e mauoa i alava, vitamini, minerale ma antioxidants.O le su'esu'ega na maua ai o le fa'aopoopoina o le masoa e fa'asa'o i le mea'ai e fa'aitiitia ai le fa'apu'upu'u o le telomere i totonu o sela o isumu na fafagaina aano mumu po'o aano pa'epa'e, e fa'ailoa mai ai le puipuiga o le alava mea'ai.

C.O fualaau faisua lanumeamata e pei o le sipuni, kale, ma le broccoli e mauoa i vitamini, minerale, ma antioxidants e fesoasoani e tetee atu ai i le oxidative stress ma le mumū.I le faia o lea mea, latou te mafaia ona lagolagoina le umi o le telomere ma le faʻamaoni.

o.Nati ma fatu, e aofia ai almonds, walnuts, chia fatu, ma flaxseeds, o ni faʻaopoopoga lelei i se taumafataga e lagolagoina le telomere.O nei fale malosi e faʻavae i laʻau o loʻo tumu i gaʻo maloloina, fiber, ma le tele o vitamini ma minerale e ofoina atu le tele o faʻamanuiaga faʻalesoifua maloloina.O su'esu'ega o lo'o fa'aalia ai o le 'ai o nati ma fatu e mafai ona feso'ota'i ma le umi o le telomere ma fa'aitiitia ai le lamatiaga o fa'ama'i tumau.

Suiga o le olaga e tausia ai telomeres maloloina

1. Gaoioiga faaletino

O fa'amalositino faifaipea e feso'ota'i ma le mautinoa i le umi o le telomere umi.O le auai i gaoioiga aerobic feololo, e pei o le tamoʻe poʻo le tiʻetiʻe uila, e le gata e faʻaleleia ai le soifua maloloina atoa ae faʻamalosia ai le tausiga o telomere.O le faamalositino e fesoasoani e faʻaitiitia ai le faʻamaʻi faʻamaʻi ma le mumu, o ia mea uma e lua e mafai ona faʻapuupuu telomeres.

2. Mea'ai ma mea'ai

O le 'ai o se mea'ai maloloina, paleni paleni e mauoa i antioxidants, vitamini, ma omega-3 fatty acids e mafai ona i ai se aafiaga lelei i le umi o le telomere.Antioxidants e fesoasoani e tetee atu i le faʻamaʻi faʻamaʻi, o se mafuaʻaga tele o le pala.Mea'ai e aofia ai fualaau 'aina, fualaau faisua, saito atoa, ma polotini pa'epa'e e mafai ona fa'aleleia ai telomeres maloloina.

Suiga o le olaga e tausia ai telomeres maloloina

3. Puleaina o le atuatuvale

O le fa'alavelave fa'afuase'i e feso'ota'i ma le fa'avaveina o le fa'apu'upu'u o le telomere.O le tu'ufa'atasia o faiga fa'aletonu e pei o le mafaufau loloto, yoga, po'o le mafaufau fa'ata'ita'i e mafai ona fa'aitiitia lelei ai le fa'alavelave, e ono fa'agesegese ai le fa'aleagaina o le telomere.O le fa'aitiitia o le fa'alavelave e taua tele i le fa'atumauina o le soifua maloloina lelei o le telomere.

4. Tulaga moe

O le lava o le moe e taua tele i le tele o vaega o lo tatou soifua maloloina, ma o lona aʻafiaga i telomeres e leai se tuusaunoaga.Le lelei le moe ma le umi e feso'ota'i ma fa'apu'upu'u le umi o le telomere.Fai se taumafaiga e fa'atumauina le fa'atulagaina o le moe ma fa'ata'ita'i le tumama lelei o le moe e fa'amalieina ai lou malolo ma lou soifua maloloina telomere.

5. Usu ma inupia

E le o se mea e ofo ai, o filifiliga leaga o le olaga e pei o le ulaula ma le soona inu ava malosi e matua fesoʻotaʻi ma telomeres pupuu.O mausa uma e lua e maua ai le faʻamaʻi faʻamaʻi, mumū, ma le faʻaleagaina o DNA e sao saʻo i le telomere erosion.O le tu'ua o le ulaula ma fa'aitiitia le inu ava malosi e mafai ona fesoasoani e fa'amautu le umi o le telomere ma le soifua maloloina atoa.

F: E mafai e nisi fa'ama'i ona a'afia le umi o le telomere?
A: Ioe, o nisi faʻamaʻi, aemaise lava faʻamaʻi e fesoʻotaʻi ma le mumū tumau poʻo le faʻamaʻi faʻamaʻi, e mafai ona faʻavaveina le faʻapuupuu o le telomere.O faʻataʻitaʻiga e aofia ai maʻi fatu fatu, maʻi suka, puta, ma faʻafitauli o le autoimmune.E le gata i lea, o mea e faaleagaina ai DNA e pei o le radiation ma le aafia i toxins e mafai foi ona taitai atu ai i le telomere attrition.

F: E na'o le umi o le telomere e nafa ma le fa'agasologa o le matua?
A: E ui o le umi o le telomere o se mea taua i le matua o le telefoni feaveaʻi, e le naʻo le pau lea o le faʻamoemoega o le faagasologa atoa o le matua.O isi mea fa'aletagata ma le si'osi'omaga, e pei o suiga o le epigenetic, filifiliga o le olaga, ma tulaga o le soifua maloloina o tagata ta'ito'atasi, e mafai ona matua a'afia ai le matua o tatou tino.Telomere umi e avea o se biomarke o le matua feaveai ae na o se tasi o vaega o le paso matua lavelave.

Disclaimer: O lenei tusiga e mo naʻo faʻamatalaga lautele ma e le tatau ona faauigaina o soʻo se fautuaga faʻafomaʻi.O nisi o fa'amatalaga fa'asalalauga blog e sau mai le Initaneti ma e le fa'apolofesa.O lenei 'upega tafaʻilagi e naʻo le faʻavasegaina, faʻatulagaina ma le faʻasaʻoina o tala.O le fa'amoemoega o le tu'uina atu o nisi fa'amatalaga e le o lona uiga e te ioe i ona manatu pe fa'amaonia le moni o ana mea.Fa'afeso'ota'i i taimi uma se fa'apolofesa fa'alesoifua maloloina a'o le'i fa'aogaina so'o se mea fa'aopoopo po'o le faia o suiga ile faiga ole tausiga ole soifua maloloina.


Taimi meli: Oke-08-2023