itulau_fanua

Tala Fou

Le Saienisi i tua o le Dopamine: Fa'afefea ona A'afia Lou Fai'ai ma Amio

O le Dopamine o se neurotransmitter mataʻina e faia se sao taua i le faiʻai o taui ma nofoaga fiafia.E masani ona taʻua o le vailaʻau "lagona-lelei", e nafa ma le tele o faʻagasologa o le tino ma le mafaufau e aʻafia ai o tatou lagona atoa, faʻaosofia, ma e oʻo lava i amioga faʻafefe. 

O le a le Dopamine 

Dopamine, e masani ona taʻua o le "lagona lelei" neurotransmitter, na muamua maua i le 1950s e le saienitisi Suetena Arvid Carlsson.O loʻo faʻavasegaina o se monoamine neurotransmitter, o lona uiga o se avefeʻau vailaʻau e ave faʻailoga i le va o sela neura.Dopamine e gaosia i le tele o vaega o le faiʻai, e aofia ai le substantia nigra, ventral tegmental area, ma le hypothalamus o le faiʻai.

O le galuega autu a le dopamine o le tuʻuina atu lea o faʻailoga i le va o neu ma faʻaosofia ai galuega eseese a le tino.E manatu e fa'atonutonu le gaioi, tali fa'alagona, fa'aosofiaga, ma lagona o le fiafia ma le taui.O le Dopamine foi e iai sona sao taua i le tele o gaioiga faʻapitoa e pei o le aʻoaʻoina, manatua, ma le gauai.

O le a le Dopamine

A tuʻuina atu le dopamine i ala o taui o le faiʻai, e maua ai lagona o le fiafia poʻo le faamalieina.

I taimi o fiafiaga ma taui, tatou te maua ai le tele o le dopamine, ma pe a maualalo le maualuga, tatou te lagona le le faʻamalosia ma le leai o se fesoasoani.

E le gata i lea, o le faiga o taui a le faiʻai e vavalalata vavalalata i le dopamine.O le matafaioi a neurotransmitters o le faʻalauteleina lea o lagona o le fiafia ma le faʻamalosia, ma faʻatupuina ai le faʻaosofia.Uunaia i tatou e ausia a tatou sini ma saili taui.

Fa'afefea ona galue i le fai'ai?

Dopamine e gaosia i le tele o vaega o le faiʻai, e aofia ai le substantia nigra ma le ventral tegmental area.O nei vaega e fai ma fale gaosi dopamine, gaosia ma tuʻuina atu lenei neurotransmitter i vaega eseese o le faiʻai.O le taimi lava e faʻasaʻoloto ai, e fusifusia le dopamine i mea faʻapitoa (e taʻua o le dopamine receptors) o loʻo i luga o le pito i luga ole sela maua.

E lima ituaiga o su'esu'ega o le dopamine, fa'ailoga D1 i le D5.O ituaiga taʻitasi taʻitasi o loʻo i totonu o le faiʻai eseese, faʻatagaina le dopamine e iai ni aʻafiaga eseese.Pe a fusifusia le dopamine i se talipupuni, e faʻaosofia pe faʻalavelaveina le gaioiga o le sela e maua, e faʻatatau i le ituaiga o tali e faʻapipiʻi ai.

Fa'afefea ona galue i le fai'ai?

O le Dopamine e iai sona sao taua i le faʻatonutonuina o gaioiga i le auala o nigrostriatal.I lenei auala, e fesoasoani le dopamine e pulea ma faʻamaopoopo le gaioiga o maso.

I le pito i luma o le cortex, e fesoasoani le dopamine i le faʻatonutonuina o manatuaga galue, faʻatagaina i tatou e taofi ma faʻaogaina faʻamatalaga io tatou mafaufau.E iai fo'i sona sao i faiga fa'ai'uga ma faiga fa'ai'uga.O le le paleni i le maualuga o le dopamine i le pito i luma o le cortex ua fesoʻotaʻi atu i tulaga e pei o le maʻi le atoatoa o le tino (ADHD) ma le schizophrenia.

O le tuʻuina atu ma le faʻatonutonuina o le dopamine o loʻo pulea lelei e le faiʻai e faʻatumauina le paleni ma faʻamautinoa galuega masani.O se faiga faʻalavelave o faʻamatalaga faʻaalia, e aofia ai isi neurotransmitters ma le faiʻai itulagi, faʻatonutonu le maualuga o le dopamine.

Fa'aletonu o le Dopamine: Mafua'aga, Fa'ailoga,

Mafuaaga o le le lava o le dopamine

O le Dopamine o se neurotransmitter e faia se sao taua i le faʻatonutonuina o tatou lagona, faʻaosofia, fiafia, ma faiga faʻamanuiaga.O le faaletonu o le Dopamine e tupu pe a le lava le maualuga o le dopamine o tatou faiʻai.E tele mea e mafua ai lenei mea, e aofia ai:

● Genetics: O nisi o suiga fa'aletagata e mafai ona a'afia ai le gaosiga o le dopamine, galuega, po'o le toe fa'afo'iina, ma fa'afaigofie ai nisi tagata i le le lava o le dopamine.

● Le lelei o taumafa: O se mea'ai e leai ni mea'ai e mana'omia, ae maise o mea'ai e mana'omia mo le faia o le dopamine, e ono o'o atu ai i le le lava o le dopamine.O meaʻai e pei o le tyrosine, phenylalanine, vitamini B6 ma C e taua mo le gaosiga o le dopamine.

● Omiga tumau: O le umi o le aafia i le atuatuvale e faʻaosoina ai le faʻasaʻolotoina o le cortisol, o se hormone faʻalavelave e taofia ai le gaosiga o le dopamine.I le aluga o taimi, o lenei faʻalavelave masani e mafai ona oʻo atu ai i le le lava o le dopamine.

● Tulaga nofonofo: O le le lava o gaioiga faʻaletino ma faʻamalositino e faʻaleagaina ai le tuʻuina atu ma le felauaiga o le dopamine i le faiʻai, e mafua ai le maualalo o le dopamine.

Dopamine ma le Soifua Maloloina o le Mafaufau: Suʻesuʻeina le Soʻotaga

Fa'ailoga o le le lava o le dopamine

Fa'anoanoa loto

vaivai

leai se fa'atonuga

Leai se faaosofiaga

Le moe ma le moe

Dopamine ma le Soifua Maloloina o le Mafaufau: Suʻesuʻeina le Soʻotaga 

O le Dopamine o se avefeau vailaʻau, poʻo le neurotransmitter, i le faiʻai e ave faʻailoga i le va o sela neura.E iai sona sao taua i le tele o galuega faiʻai, e aofia ai le faʻatonutonuina o gaioiga, lagona, ma tali faʻalagona, ma avea o se vaega taua o lo tatou soifua maloloina faalemafaufau.Ae ui i lea, o le le paleni i le maualuga o le dopamine e mafai ona oʻo atu ai i le tele o faʻafitauli tau le mafaufau.

O suʻesuʻega e faʻaalia ai o tagata e maua i le atuatuvale atonu e maualalo le maualuga o le dopamine i nisi vaega o faiʻai, e mafua ai le faʻaitiitia o le faʻaosofia ma le fiafia i gaoioiga i aso taitasi.

Ole maualuga ole dopamine e mafai ona o'o atu ai ile fa'alavelave popole.O le faateleina o le gaioiga o le dopamine i nisi vaega o le faiʻai e mafai ona oʻo atu ai i le faʻateleina o le popole ma le le mautonu.

O le tele o gaioiga o le dopamine i vaega patino o faiʻai e manatu e saofagā i faʻamaoniga o le schizophrenia, e pei o le mafaufau ma faʻasesega.

O fualaau faasaina ma amioga ua fai ma vaisu e masani ona faateleina ai le maualuga o le dopamine i le faiʻai, e mafua ai lagona euphoric ma tauia.I le aluga o taimi, e faʻalagolago le faiʻai i nei mea poʻo amioga e faʻasaʻo ai le dopamine, faʻatupuina se taamilosaga o vaisu.

Fa'ateleina le Dopamine Fa'anatura: 5 Fuafuaga Lelei

 

Mea'ai Fa'aopoopo Tyrosine

O le taumafaina o mea'ai tyrosine e taua tele mo tagata e le lava le dopamine

O le Tyrosine o se amino acid o se poloka faufale o le gaosiga o le dopamine i le faiʻai.O le taumafaina o mea'ai e maua ai le tyrosine e maua ai e le tino mea muamua e mana'omia e gaosia ai le dopamine, ma fa'aleleia atili ai lo tatou mafaufau, faaosofia, ma lagona mautu.

O mea'ai e tele ile tyrosine e aofia ai

● Almond:O nei nati e tele mea'ai e maua ai le tyrosine fa'apea fo'i ma isi vaitamini ma minerale taua.

● Avoka:Avokado ua lauiloa mo a latou ga'o maloloina ma maua ai foi le tele o tyrosine.E le gata i lea, o loʻo i ai isi meaʻai aoga e pei o le vitamini K ma le folate, e fesoasoani i le soifua maloloina o le faiʻai ma le faʻatonutonuina o lagona.

● Moa ma le pipi:O aano o moa paee pei ole moa ma le pipi e maualuga ile tyrosine.

● Fa'i:E le gata i le avea o se meaʻai suamalie ma faigofie, o faʻi e mauoa foi i le tyrosine.E le gata i lea, o loʻo i ai le serotonin, o le isi neurotransmitter e galue faʻatasi ma le dopamine e faʻaleleia ai lagona o le fiafia ma le soifua manuia.

● Nati ma fatu:O fatu laiti e pei o fatu maukeni e le gata o se puna sili o tyrosine, ae latou te maua ai foi se puna mauoa o antioxidants, gaʻo maloloina ma minerale.

● I'a:O i'a ga'o e pei o samani, mackerel, ma sardine e le gata o puna sili ia o ga'o omega-3, ae e maua ai foi le tyrosine.

Ina ia faʻateleina le maualuga o le dopamine e ala i le faʻaaogaina o le tyrosine, e manaʻomia lou 'ai o meaʻai paleni e mauoa i micronutrients.

Mea'ai Fa'aopoopo Tyrosine

Lava le Moe

O le moe lelei e taua mo le galue lelei o le faiʻai, e aofia ai le faatonutonuina o le dopamine.

Pe a tatou momoe, e alu o tatou faiʻai i laʻasaga eseese, e aofia ai le REM (vave eye movement) moe ma le le-vave le moe moe.O nei laʻasaga e taua mo le tele o faʻagasologa o le physiological, e aofia ai le toe faʻaleleia ma le toe faʻaleleia o neurotransmitters e pei o le dopamine.

O suʻesuʻega e faʻaalia ai o le le lava o le moe e mafai ona faʻaitiitia ai le maualuga o le dopamine i le faiʻai.O le le lava o le moe e faʻalavelaveina le paleni maʻaleʻale o neurotransmitters, e aofia ai le dopamine, lea e mafai ona oʻo atu ai i faʻafitauli o le mafaufau e pei o le atuatuvale ma le popole.

I le isi itu, o le lava o le moe e mafai ona fesoasoani e faatumauina le maualuga o le dopamine.A tatou momoe lelei, e maua e o tatou faiʻai le avanoa e toe faʻafoʻisia ai le maualuga o le dopamine, e mafai ai ona sili atu le faʻatonutonuina o lagona ma le gaioiga atoa o le mafaufau.

I le faaiuga, o le lava o le moe e taua tele e faatumauina ai le maualuga o le dopamine i le faiʻai.E ala i le fa'amuamua o lau moe ma fa'amautinoa o lo'o lava lau malologa, e mafai ona e lagolagoina le soifua maloloina atoa ma le soifua manuia.

Fa'amalositino

O faʻamalositino ua faʻaalia e faʻateleina ai le maualuga o le dopamine i le faiʻai, ma a e faʻamalositino, e mafua ai le tuʻuina atu o le dopamine i le faiʻai, e mafua ai lagona o le euphoria ma le faamalieina.

I le faaopoopo atu i le faateleina o le maualuga o le dopamine, o le faamalositino e mafai foi ona siitia ai le gaosiga o isi neurochemicals aoga e pei o le serotonin ma le endorphins, lea e fesoasoani atili i se aafiaga lelei i le soifua maloloina o le mafaufau.

Fa'amalositino

Faataitai le Mafaufau ma le Mafaufau loloto

O le atuatuvale ma le popole e faʻaitiitia ai le maualuga o le dopamine, o lea e taua ai le faʻaleleia o se lagona o le toʻa ma le toʻa i lou olaga i aso faisoo.O le mafaufau ma le mafaufau loloto o ni meafaigaluega mamana e mafai ona fesoasoani ia i tatou e ausia lenei mea.O le faʻaavanoaina o taimi masani mo faʻataʻitaʻiga mafaufau e mafai ona faʻaalia ai o tatou mafaufau i le taimi nei, faʻaitiitia le atuatuvale ma faʻaleleia se mafaufau lelei.O le faʻataʻitaʻiina o le mafaufau loloto ua faʻaalia foi e faʻateleina ai le tele o le tali atu o le dopamine i le faiʻai, lea e faʻaleleia ai le faʻatonutonuina o lagona ma faʻateleina lagona o le fiafia ma le faamalieina.

Fa'aaogā Mea Fa'aopoopo

E ui e leai ni faʻaopoopoga dopamine, o loʻo i ai nei nisi faʻaopoopoga e mafai ona fesoasoani e faʻateleina le maualuga o le dopamine.

● L-tyrosine

L-tyrosine o se amino acid ma o se mea muamua i le dopamine.E fesoasoani i le faʻalauteleina o le dopamine, lea e faʻaleleia ai le mafaufau, faʻaleleia le manatua, ma faʻateleina le faʻaosofia.O le L-tyrosine e masani ona maua i mea'ai e maua i le polotini, ma o mea'ai faaopoopo e mafai ona maua ai fa'amanuiaga fa'aopoopo mo i latou o lo'o taumafai e fa'ateleina le maualuga o le dopamine.

● Curcumin

O le Curcumin o le mea faʻamalosi malosi i le turmeric ma e tele faʻamanuiaga faʻalesoifua maloloina.O suʻesuʻega talu ai nei o loʻo fautua mai ai e mafai e curcumin ona faʻateleina le maualuga o le dopamine ma maua ai aʻafiaga o le neuroprotective.O se tasi e taua le taʻua o lenaJ-147e maua mai le curcumin, o le elemene galue i le turmeric.E le pei o curcumin, e sopoia le pa puipui o le toto-faiʻai ma le manuia ma e mafai ona faʻaleleia atili le maualuga o popolega.O le taumafaina o curcumin i taimi uma e ala i le turmeric poʻo mea faaopoopo e mafai ona faʻaleleia ai le soifua maloloina o le faiʻai ma fesoasoani i le faʻaogaina o le dopamine.

● Vitamini B6

Vitamin B6 e taua tele i le liua o le levodopa i le dopamine, ma avea ai ma meaʻai taua mo le faʻaogaina o le dopamine.E lagolagoina le soifua maloloina o le faiʻai ma le faʻaogaina lelei o le neurotransmitter.O le taumafaina o mea'ai e tele i vaitamini B6, e pei o pipi, i'a, ma fa'i, po'o le inuina o se vaitamini B faaopoopo e mafai ona fesoasoani e faatumauina le maualuga o le dopamine.

● lauti lanumeamata

O le lauti lanumeamata o loʻo iai le amino acid e taʻua o le L-theanine, lea na maua e faʻateleina ai le maualuga o le dopamine i le faiʻai.O le taumafaina faifaipea o le lauti lanumeamata e le gata ina faʻafouina, e mafai foi ona faʻaleleia le malolo, faʻaleleia le faʻatonuga, ma faʻaleleia le gaioiga atoa o le mafaufau.

 

Q: E mafai ona fa'aogaina vaila'au e fa'atonutonu ai le maualuga o le dopamine?
A: Ioe, o nisi vailaʻau, e pei o le dopamine agonists poʻo le dopamine reuptake inhibitors, e faʻaaogaina e togafitia ai tulaga e fesoʻotaʻi ma le dopamine dysregulation.O nei vaila'au e mafai ona fesoasoani e toe fa'afo'i le paleni o le dopamine i le fai'ai ma fa'aitiitia fa'ailoga e feso'ota'i ma tulaga e pei o le ma'i o Parkinson po'o le atuatuvale.

Q: E mafai faapefea e se tasi ona faatumauina le paleni o le dopamine maloloina?
A: O le tausisia o se olaga soifua maloloina, e aofia ai le faʻamalositino masani, taumafa lelei, lava le moe, ma le puleaina o popolega, e mafai ona saofagā i le faʻatonutonuina o le dopamine sili ona lelei.O le auai i gaoioiga fiafia, setiina o sini e mafai ona ausia, ma le faataitaiina o le mafaufau e mafai foi ona fesoasoani e faatumauina le paleni o le dopamine maloloina.

Disclaimer: O lenei tusiga e mo naʻo faʻamatalaga faʻamatalaga ma e le tatau ona manatu o fautuaga faʻafomaʻi.Fa'afeso'ota'i i taimi uma se fa'apolofesa fa'alesoifua maloloina a'o le'i fa'aogaina so'o se mea fa'aopoopo po'o le suia o lau faiga fa'alesoifua maloloina.


Taimi meli: Sep-15-2023